Zrenjaninska gimnazija
Davne 1846. godine, 2. oktobra, održana je prva sednica nastavničkog veća, a 6. oktobra otpočela je nastava. Inicijativa za otvaranje gimnazije u tadašnjem Bečkereku pokrenuta je tridesetih godina XIX veka. Bečkerek je tada bio značajno zanatsko i trgovačko središte i postojala je potreba za obrazovanijim kadrom. Da bi obezbedili sredstva za gimnaziju, viđeniji i imućniji građani su davali priloge u robi i novcu, a značajna pomoć stigla je i od crkve, varoških cehova i iz same varoške kase. Oko odabira nastavnog kadra bilo je dosta polemike, da bi se na kraju sklopio ugovor sa pijaristima. Školska zgrada je završena jula 1846. godine, a decembra iste godine rešenjem Namesničkog veća Ugarske odobreno je otvaranje gimnazije u Bečkereku. Bečkerečka gimnazija je bila šestorazredna, imala je prvi i drugi stepen obrazovanja. Prvi stepen ( to je bila niža gimnazija ) činila su prva četiri razreda, a drugi stepen ( nepotpuna gimnazija ) peti i šesti razred. Prve školske godine upisalo se , od prvog do šestog razreda, ukupno 214 đaka. Nastavni jezik je bio mađarski. Velika većina đaka su evidentirani kao Mađari, od toga mnogi (čak 96 učenika) kao pravoslavni Mađari, što bi moglo značiti da su to u stvari bili Srbi. Nastava je prekinuta tokom revolucionarnih događaja 1848-1849. i gimnazija je pretvorena u bolnicu. Ponovo je počela sa radom školske 1849-1850. godine, ali sa dosta izmena. Gimnazija je svedena na četvorogodišnju, nastavni jezik je postao nemački, a uvedena je i predmetna nastava. Kasnije, od kraja šezdesetih godina XIX veka, mađarski potiskuje nemački kao nastavni jezik, što je rezultat novog talasa mađatizacije koji je zahvatio Ugarsku. Te istorijske okolnosti su i doprinele da Bečkerek, iako su građani to priželjkivali i zahtevali, ne dobije srpsku gimnaziju, već je ona otvorena u Novom Sadu. Ipak, postignut je i napredak jer je postojeća gimnazija tokom druge polovine sedamdesetih godina pretvorena u potpunu, tj. otvoren je prvo peti, a kasnije i šesti, sedmi i osmi razred. U poslednjoj deceniji XIX veka (školske 1894-1895) Bečkerečka gimnazija dobija status opštinske potpune gimnazije, a sva pitanja njenog života i rada regulisana su njenim Statutom. Tih godina je i proširen školski prostor, a napravljena je i fiskulturna sala. Nakon oslobođenja Vojvodine i njenog priključenja Srbiji i Jugoslaviji 1918. dotadašnji školski sistem je zamenjen srpskim, tj. jugoslovenskim. Nastava se izvodi na srpskom jeziku, a uvodi se i grupa nacionalnih predmeta: srpskohrvatski jezik, istorija i geografija. Marta 1919. počinje sa radom Srpska velika gimnazija u Velikom Bečkereku koja je radila po korigovanom programu Gimnazije u Novom Sadu. Narednih godina broj đaka stalno raste i uskoro prelazi hiljadu.
Problem prostora je na zadovoljavajući način rešen 1937. kada je završeno novo krilo sa devet učionica. Zanimljivo je da se tih godina ulaže mnogo truda u unapređenje nastave što je dalo rezultate i kroz porast stepena prolaznosti ( 1935/36. najbolji stepen prolaznosti u Dunavskoj banovini). Podsticajnu ulogu imali su i fondovi za nagrađivanje najuspešnijih đaka u raznim oblastima. U međuratnom periodu znatno je poboljšana opremljenost škole – obogaćena je biblioteka, nabavljeno je dosta učila za razne predmete, muzičkih instrumenata i dr. Nakon ulaska okupatora u grad 1941. godine Državna gimnazija u Petrovgradu je podeljena na tri škole – srpsku, nemačku i mađarsku, a nemačka vojska je zgradu Gimnazije pretvorila u vojni stacionar. Nastava je tokom rata držana sa prekidima i u veoma teškim okolnostima. Neposredno posle oslobođenja postojale su tri obrazovne ustanove: Nepotpuna (niža) gimnazija, Srpska potpuna mešovita gimnazija i Mađarska potpuna gimnazija. Bilo je izuzetno teško organizovati nastavu. Zbog neredovnog školovanja tokom rata Potpuna mešovita gimnazija imala je čak 2600 đaka. Okupator je uništio nameštaj, učila i instalacije. Bilo je problema i zbog nedostatka nastavnog kadra, a nastava ja često prekidana zbog zaraznih bolesti kao što su tifus, šarlah, difterija. Ipak, zahvaljujući velikom poletu i trudu, gimnazija se konsolidovala i obnovila, a nastavnici su podsticani na nov pedagoški pristup učenicima. Od 1950. godine niži razredi gimnazije se odvajaju i priključuju osnovnim školama, tako da gimnazija postaje četvorogodišnja, tj. viša. Viša mešovita gimnazija je 1954. podeljena na I i II mešovitu gimnaziju sa srpskim nastavnim jezikom. Viši razredi Potpune mađarske gimnazije spojeni su sa I mešovitom gimnazijom i tako je dobijena dvojezična škola. Ona je 1962. godine dobila naziv Eksperimentalna gimnazija “ Koča Kolarov “. Zbog sve većih potreba za gimnazijskim obrazovanjem 1963. osnovana je i III gimnazija. Vremenom su i II i III gimnazija postale dvojezične, s tim što je u III gimnaziji nastava izvođena na srpskom i rumunskom jeziku. Tri zrenjaninske gimnazije su 1977. godine formalno ukinute, tj. od njih je stvoren Obrazovni centar “ Koča Kolarov “ za obrazovanje učenika u društvenim delatnostima sa zajedničkim srednjim obrazovanjem. Godine 1983. otpočelo je ukidanje dvostepenog srednjoškolskog sistema i stvaranje jedinstvene četvorogodišnje srednje škole. Tako je ugašen Obrazovni centar “Koča Kolarov” i formirana Srednja škola “Koča Kolarov”. Od 1987. godine ona funkcioniše kao jedinstvena četvorogodišnja škola sa tri smera: kulturološkim, pravnim i prirodno-matematičkim. To je već dosta podsećalo na današnju gimnaziju, pa je kolektiv, dve godine pre obnavljanja gimnazijskih programa, promenio naziv škole u Gimnazija “Koča Kolarov”. Od 1993. god. škola se zove Zrenjaninska gimnazija.
|
Poreklo pojma GIMNAZIJA U klasičnoj Grčkoj gymnasion je predstavljao javno vežbalište i igralište za mladiće iznad osamnaest godina koji su oblikovali i razvijali svoje telo (gymnos - nag). Kasnije, kao i u starom Rimu, postaje mesto okupljanja filozofa i središte duhovnog života.Definicija pojma Škola srednjeg stepena obrazovanja (3. stepen prema međunarodnoj klasifikaciji ISCED/97.), između osnovnog i visokog, koja priprema i vodi do ispita zrelosti, maturi, kao uslovu za upis na univerzitet.Ime pojma – termini Humanisti iz 15. i 16. veka su prvi upotrebljavali ovaj naziv za školsku ustanovu: engl. gimnasium, high school, franc. gimnase, lycee, nem.Gymnasium, höhere schule, rus.gimnaziя.Istorijat U zapadnoj Evropi gimnazija je nastala iz manastirskih i katedralnih škola u vreme renesanse. Otuda je ona u izvesnom smislu latinska škola, škola latinskog jezika, latiniteta, odnosno klasičnog humaniteta. Prvu gimnaziju u Evropi osnovao je 1537. godine u Strazburu Johanes Šturm. Ona je bila orijentisana na duhovne, naučne, umetničke i etičke ideale antike. U centru pažnje je pojedinačna ličnost koja se slobodno razvija. Cilj obrazovanja je samostalno, kritičko mišljenje i stvaranje. Humanistički i neohumanistički ideal gimnazijskog obrazovanja je podrazumevao: odsustvo svake spoljašnje svrho-vitosti (neutilitarnost), primat razvoja celovite ličnosti nad specijalizacijom, poimanje grčke antike kao uzora najvišeg humaniteta. U današnjoj Evropi skoro da više ne postoje humanističke gimnazije. Današnje gimnazije su primarno prirodno -matematičkog i jezičkog usmerenja. Prva gimnazija na našim prostorima osnovana je u Sremskim Karlovcima 1791. godine. Ona je zadržala klasični karakter. Prva gimnazija u Srbiji je otvorena 1830. godine u Beogradu pod nazivom Velika škola.
|
